Winkelen in Rekken

Winkelen in Rekken

Jonge mensen zullen niet begrijpen waar dit opschrift betrekking op heeft. Als ze vertrouwd zijn met de leefgewoonten in het dorp komen ze op het idee dat de winkel van de familie Rotering bij de grensovergang naar Duitsland wordt bedoeld. Of mogelijk ook nog de bescheiden mogelijkheid bij café Kerkemeier, tegenover de Piepermolen. Erkend moet worden dat de detailhandel in Rekken de concurrentie heeft verloren aan de opkomst van de “supermarkten”.

Het lijkt daarom redelijk om op de website over Rekken nog eens aandacht te schenken aan de detailhandel in dit bijzondere plattelandsdorp. Er waren geen overvloedige mogelijkheden maar een kwinkslag van een ondernemer dat de rekkense middenstand de mogelijkheden bezat om je volledig aan en uit te kleden, was niet volstrekt denkbeeldig.

Helaas lukt het mij niet om in korte tijd en zonder grondig raadplegen van bestuurlijke archieven een volledig overzicht op te sommen. Het is een blijk van respect en ook van spijt dat stellig het één en ander is verdwenen en dat daardoor het karakter van het dorp is veranderd en mogelijk niet of nauwelijks in positieve zin. Ik reken er ook op dat de geboren en getogen (zo heet dat nu eenmaal) Rekkenaren wel een aanvulling zullen leveren, mijn kijk erop is beperkt.

Laten we beginnen met de vermelding dat in het verleden tot in de jaren ‘70 te Rekken op twee plaatsen, aan weerszijden van de Berkel, de aanschaf van bakkerijproducten en kruidenierswaren mogelijk was. Het bedrijf van de familie Hagens was breed georiënteerd. Oorspronkelijk lag het in de directe nabijheid van de NH-kerk, dicht bij de Berkel. De brug erover lag enkele honderden meters verder en maakte deel uit van 4 Berkelbruggen, “Stompsbrug” was de aanduiding, dat was de familie die de Hagensperiode vooraf ging. Alle broodsoorten werden in de bakkerij vervaardigd en wij kregen vaak het verzoek om “krentenstoete” van Hagens mee te brengen voor familie of vrienden. Ook roggebrood genoot een zekere vermaardheid. Het was in de periode omstreeks 1975 dat we vaak een bezoek aan Rekken brachten en er nog niet woonden.

Een soortgelijke onderneming was gevestigd in Rekken Noord, de familie Nijenhuis leidde een bedrijf waar ook de bakkerijproducten de hoofdmoot van vormden. Daarnaast was het bezoeken aan huis met een zgn. winkelkar een vaste gewoonte. Met een ongelooflijke ijver en stiptheid verleende men service, zouden we nu zeggen.

Het spijt me dat ik de situatie in Rekken voor de tweedeling in de vooroorlogse jaren nauwelijks kan beschrijven. Politiek moet dat samenvallen met de ontwikkeling in Nederland waarbij het RK-volksdeel geleidelijk een evenwaardige positie kon gaan innemen. De stichting van scholen passend bij de geloofsrichting gaf ook in Rekken spanning tussen bevolkingsgroepen. Van samen naar school leidde dat tijdelijk tot vechtpartijen. De Berkel onderstreepte of verscherpte mogelijk de cultuurscheiding. De culturele en economische tegenstellingen waren van dien aard dat achteraf wel te begrijpen valt dat de sfeer niet altijd even harmonieus was. Het is goed te kunnen wijzen op de kentering ten goede die onmiskenbaar plaats heeft gevonden.

Al vrij spoedig in de 20^ste eeuw besloot de familie van het Hagensbedrijf om de vestiging tegenover de NH-kerk te verlaten en een volledig nieuw bedrijf te stichten. Wel weer dicht bij de Berkeloever, ca. 500 meter stroomafwaarts, en in de nabijheid van de Stompsbrug. Het is interessant dat Geesink, wonende op zijn boerderij aan de Borgweg nauwkeurig was geïnformeerd over de bouw van een nieuwe uitbreiding t.b.v. de Rekkense Inrichtingen aan de Kienvenneweg, dat de architekt die belast was met het ontwerp ook het ontwerp voor een nieuwe behuizing voor de familie Hagens vervaardigde. Hij wees op overeenstemming in de ontwerpen. Het betrof een ontwerp voor de bakkerij, de kruidenierswinkel, en een café met een zaal voor bruiloften en toneeluitvoeringen. En dan te bedenken dat ook de familie Kerkemeijer in staat was om een soortgelijke voorziening te treffen in Noord-Rekken, voor bruiloften en toneeluitvoeringen met dansavonden. De kruideniers- en bakkerijvoorziening werd niet verdubbeld. Naar mijn kijk erop floreerde het allemaal.

Het is de periode dat dominee Slot de vestiging van de Rekkense Inrichtingen energiek bevorderde met steun van de familie resp. bankiersrelatie Oudenallen. De nadruk lag in de beginjaren op de zorg voor jonge mensen die door ontsporingen hulp behoefden om weer op het goede pad terecht te komen. Passend werk en streng toezicht waren onmisbare voorwaarden.

Maar de Rekkense middenstand bestond niet uitsluitend uit bakkers en kruideniers. Het agrarische karakter vereiste ook voorzieningen voor het boerenbedrijf.

Een smederij was mogelijk wel het meest onmisbaar, het begrip paardekracht was nog uitsluitend bedoeld voor de trekkracht van het paard voor de transporten in het boerenbedrijf. Aan de noordzijde van de Berkel was het bedrijf van de familie Boevink gevestigd, zo ongeveer aan het begin van de afslag naar de Apedijk. Mijn indruk was dat het boerenbedrijf van de Boevinks geleidelijk was uitgebreid met het smidswerk voor agrariërs. Aan het einde van de 19^de eeuw vestigt een zoon van deze familie Boevink zich aan de weg die nu Holterweg heet. Het bestaande huis op nr 6 is een woonhuis en los daarvan laat Boevink een smederij bouwen. Mogelijk was het woonhuis ook zijn eigendom, hij kocht het huis nr 4 en benutte dat als zijn woonhuis.

Ook dienen we enkele bouwbedrijven te noemen, daar gold ook voor dat de bouwdeskundigheid groot genoeg was om iedereen die het wenste van de regen in de drup te helpen.

Toch heeft die toepassing van de woning voor smid Boevink maar kort stand gehouden. Na de 2^de wereldoorlog vestigde de familie Wiggers zich in dit pand en binnen en aantal jaren kreeg het diverse functies waarvan gezegd moet worden dat het paste in het dorp. Het postkantoor te Eibergen werkte mee om in Rekken een soort filiaal te vormen, dat al eerder bestond bij een Stompsfamilie bij de NH-kerk. Weliswaar was Bernard Wiggers postmedewerker en ook kapper van zijn vak, hij had heel spoedig een klantenkring in Rekken opgebouwd en i.p.v. zijn bezoek aan de klant, kon men ook op nr. 6 terecht om zich te laten kortwieken.

De precieze ontwikkeling is mij niet bekend, maar vrij spoedig na 1945 opende de familie Wiggers een speciaal aangelegde winkelruimte in hun huis voor de verkoop van bazar-artikelen. Een prijzenswaardige ontwikkeling. In korte tijd was Rekken verrijkt met een filiaal-postkantoor, een kapsalon voor heren waar later ook dames terecht konden voor permanenten of knippen. Het leek of de uitbreiding van een winkelfunctie te Rekken de beste kans maakte door combinatie van diverse faciliteiten op één adres.

 

Meer persoonlijk herinner ik mij Bernard als een man met een bijzonder gevoel voor humor, ik zie hem nog voor mij met rechts de tondeuse in de hand en links een sigaar van behoorlijke afmetingen. Of de beleving met het logeren van vele honden tijdens de vakantie van hun baasjes. En Bernard die in de avonduren terug kwam met de hondenlijn achter zich aan omdat het hondje was kwijt geraakt. Op het kerkhof te Rekken ligt hij begraven met een beeld van een klein hondje voor zijn grafsteen. Dan vertel ik mijn kleindochter het verhaal, zij vroeg mij altijd ook over het kerkhof met haar te wandelen als ze uitgespeeld was bij de schommel en de wip/wap tegen de kerkhofheg. Daar mogen en kunnen grootvaders geen “neen” tegen zeggen. Ze bleef me dan bevragen over mijn herinnering aan de overleden personen. Waren jullie ook vrienden? Het leek haar de ergste ramp dat je die kwijt kon raken. Intussen was Rekken ook wel bescheiden gegroeid gemeten in aantal inwoners.

Maar de verkoopfuncties veranderden in vrijwel alle sectoren. Het is niet eenvoudig oorzaken en gevolgen te analyseren. De bijna ongelooflijke uitbreiding van het autobezit moet wel een grote invloed worden toegekend. Winkelen op grote afstanden van de woonplaats en tevens transport van de aankopen is gemakkelijk uitvoerbaar. Daar liggen wellicht de oorzaken dat Rekken een vrijwel tot nul gekrompen winkelbestand bezit.

Het wonen in Rekken blijft daarentegen voor veel mensen een aantrekkelijke keuze. De beschikbare bouwpercelen zijn mogelijk wat te royaal gekozen, maar de voldoening blijkt. Hierbij spelen de stroeve verkoopprocedures zeker een rol. De oorspronkelijke bewoners en de nieuwkomers treffen een harmonische woongemeenschap, met een aantal bijzondere kenmerken. De jaarlijkse inspanningen om de dahliapracht te tonen in een optocht van een onwaarschijnlijk groot aantal versierde wagens. Een agrarische gemeenschap die begrip heeft voor inwoners die daar minder bij zijn betrokken. Kortom een dorp met enerzijds een grote diversiteit qua karakter van de bewoners en ook een grote bereidheid om anderen hun eigen voorkeur te gunnen als dat maar enigszins mogelijk is.

Het lijkt me dat oorspronkelijke Rekkenaren beter in staat zijn om mijn beschrijving aan te vullen. Ik denk dat de bouwondernemingen, het kleermakersbedrijf aan de Hölterweg 13, de textielverkoop van de Spanjaard-familie en wat ik verder nog vergeet, nog eens ter zake en uitvoerig moeten worden vermeld. Ik heb mijn best gedaan maar ben toch wat te oppervlakkig geinformeerd. Het excuus is dat ik ook geen 13 jaar meer ben.

Het is een leuk initiatief, ik lees graag meer over dit bijzondere dorp met een bijzondere geschiedenis, waar wij bijzonder aan gehecht zijn geraakt.

 

Deze bijdrage komt van Henk Braakman.

De foto’s zijn verzorgd door Jeanette Wierda – Wiggers en Henny van Doorn.